Ekspertyzę wykonano na zlecenie
Instytutu Ekonomiki Rolnictwa
 i Gospodarki Żywnościowej
w Warszawie



Ekspertyzę opracował: 

Jarosław  Wojtaszek
Firma Handlowo Usługowa
ALDO
32-080 Zabierzów ul.
Rodziny Poganów 7

tel. 012 285-47-76, 012 285-18-73

e-mail:

j.wojtaszek@ambar.pl

 

Zabierzów, dn. 28 listopada 2007 r.


 

Materiały:
Anonimowe ankiety z zakładów branży winiarskiej
Strony internetowe producentów win
Własna baza i znajomość branży
Czasopisma branżowe:
Przemysł Fermentacyjny i Owocowo Warzywny,
Przemysł Spożywczych,
Agro-Przemysł,
Bezpieczeństwo i Higiena Żywności
 

Ekspertyza na temat stanu wdrożenia systemów zarządzania jakością
(zapewnienia jakości) w przedsiębiorstwach przemysłu spożywczego branży winiarskiej i ich wpływ na konkurencyjność

 

 

Wstęp

Niniejsza ekspertyza obejmuje ocenę stanu wdrożenia systemów zarządzania jakością (zapewnienia jakości) w przedsiębiorstwach przemysłu spożywczego branży winiarskiej zatrudniające powyżej 10 pracowników i ich wpływ na konkurencyjność, produkujących i rozlewających wina owocowe i gronowe oraz napoje winopodobne i winopochodne a także miody pitne.

W asortymencie produkowanych wyrobów, wina owocowe zajmują niewielki procent pomimo tego, że polskie przedsiębiorstwa przygotowane są do produkcji wysokiej jakości win owocowych. Produkcja win gronowych ogranicza się tylko do rozlewu niewielkiej ilości wina importowanego z krajów Unii Europejskiej. Podstawowym asortymentem są natomiast wyroby winopodobne i winopochodne, do których produkcji używa się mniej moszczu niż do produkcji win owocowych, ale za to więcej cukru, który jest częściowo zastępowany syropem glukozowym i substancjami słodzącymi. Polskim fenomenem w Europie są miody pitne, które produkuje kilka przedsiębiorstwa.

W stosunku do ubiegłego roku drastycznie zmniejszyła się liczba zakładów produkcyjnych w tej branży. Z pośród 130 zakładów wykazywanych w statystyce w ubiegłych latach, na rynku pozostało jedynie około 30 zakładów prowadzących stałą produkcję. Duża część zakładów uległa likwidacji lub przebranżowiła się albo też zawiesiła swoją działalność i tylko w sprzyjających warunkach podejmuje produkcję sezonowo niewielkich partii wyrobów. Nie odnotowuje się wprawdzie dużej ilości spektakularnych upadków firm, ale ich likwidacja wynika z presji niekorzystnych warunków prowadzenia działalność.

Powodem zmniejszającej się ilości zakładów produkujących wyroby winiarskie jest niska opłacalność produkcji, niekorzystna polityka akcyzowa oraz niesprzyjające i zmieniające się przepisy utrudniające prowadzenie tego biznesu. Do tego dochodzą trudności zaopatrzeniowe w surowce, spowodowane w szczególności brakiem jabłek, które są podstawowym surowcem przy produkcji wyrobów winiarskich w Polsce. Poważnym problemem jest brak opakowań, przede wszystkim butelek z powodu przejęcia wszystkich hut produkujących butelki przez zagraniczne koncerny, które nastawiają się na produkcję opakowań szklanych dla bardzo dużych odbiorców oraz przestawiają produkcję na potrzeby sezonowe, w tym na słoiki i lampiony na znicze. W dużej mierze wpływ na pogarszającą się sytuacje w tej branży ma wzrastająca konkurencja win zagranicznych zwłaszcza po wejściu do Unii Europejskiej.

Szczególnie dotkliwe i odczuwalne przez producentów jest zróżnicowanie barwy banderoli na wina rozlewane w Polsce, które mają kolor zielony, i na wina sprowadzane z zagranicy, które mają kolor niebieski. Problem tkwi w tym, że utarło się przekonanie iż wina sprowadzane z zagranicy w butelkach są wyższej jakości niż to samo wino rozlewane do butelek w kraju.Od 2001 roku Krajowa Rada Winiarstwa i Miodosytnictwa bezskutecznie występuje do Ministerstwa Finansów o ujednolicenie koloru banderoli na wyroby winiarskie w obrocie krajowym i wewnątrz wspólnotowym oraz imporcie. W konsekwencji dotychczasowa polityka w tym zakresie wspiera przemysł winiarski zagraniczny, a nie krajowy. Z powodu tych wszystkich utrudnień wiele firm nosi się nawet z zamiarem przeniesienia swej produkcji do państw sąsiednich.

1. Szczegółowa ocena stanu wdrożenia i wdrażania w 2007 r. systemów zarządzania jakością w przedsiębiorstwach branży winiarskiej.

Podstawą opracowywania poniższej ekspertyzy były przede wszystkim dane uzyskane drogą ankiety skierowanej do producentów, na które odpowiedziało:
- drogą elektroniczną - 10 producentów,
- telefonicznie - 10 producentów
- w czasie wizyt w przedsiębiorstwach - 8 producentów.

Do opracowania ekspertyzy pomocne były także materiały Krajowej Rady Winiarstwa i Miodosytnictwa oraz z Katedry Fermentacji i Mikrobiologii Technicznej Wydziału Technologii Żywności Akademii Rolniczej w Krakowie.

Przeanalizowano też informacje zawarte na stronach internetowych poszczególnych firm i w publikacjach na temat winiarstwa w czasopismach branżowych oraz ogólnie dostępnej literaturze. Przydatna była też własna znajomość branży, wynikająca z długoletnich doświadczeń zawodowych i własnych opracowań.
W sumie dla celów niniejszej ekspertyzy pozyskano odpowiedzi z 28 zakładów, na 30 zidentyfikowanych zakładów zatrudniających ponad 10 pracowników, działających aktualnie na rynku winiarskim, co stanowi 93,3 %. Jeden zakład odmówił udzielenia informacji na ten temat, z jednym nie udało się nawiązać kontaktu, mimo wielokrotnych prób.

W liczbie badanych zakładów znajduje się:
17 małych przedsiębiorstw zatrudniających od 10 do 49 pracowników, co stanowi 60,7 %,
10
średnich przedsiębiorstw zatrudniających od 50 do 249 pracowników, co stanowi 35,7 %,

1 duże przedsiębiorstwo zatrudniające powyżej 250 pracowników, co stanowi 3,6 %.
Z pośród ogólnej liczby 28 przedsiębiorstw 2 małe przedsiębiorstwa produkują wyłącznie miody pitne. Oprócz wyrobów winiarskich niektóre przedsiębiorstwa produkują także inne produkty i tak:
- napoje bezalkoholowe produkują:
1 mały zakład,
3 średnie zakłady,
1 duży zakład.
- napoje alkoholowe produkują:
2 średnie zakłady.
- przetwory owocowo warzywne i soki produkuje:
5 średnich zakładów,
1 duży zakład.
- piwo produkuje:
1 średni zakład.

W ekspertyzie uwzględniono stan wdrożenia obowiązujących i dobrowolnych systemów jakości, takich jak:

Dobra praktyka higieniczna (GHP)
Dobra praktyka produkcyjna (GMP)
Analiza Zagrożeń i Krytycznych Punktów Kontroli (HACCP)
Zarządzanie Bezpieczeństwem Żywności wg normy ISO 22000
Zarządzanie Jakością wg norm ISO serii 9000
Zintegrowany system zarządzania jakością (ZSZJ)
Zintegrowany system zarządzania (ZSZ)
British Retail Consortium (BRC)
International Food Standard (IFC)
Własny (zakładowy) system zarządzania jakością

Obowiązek przestrzegania zasad Dobrej Praktyki Produkcyjnej, Dobrej Praktyki Higienicznej oraz wdrażanie systemu Analiza Zagrożeń i Krytycznych Punktów Kontroli (HACCP) wprowadziła Ustawa z dnia 11 maja 2001 r. o warunkach zdrowotnych żywności i żywienia wraz z późniejszymi zmianami i aktami wykonawczymi – rozporządzeniami, które określają warunki, jakie powinny być spełnione przez zakłady produkujące żywność oraz dodatki do żywności, a więc także produkujące napoje winiarskie. Od 28 października 2006 r. sprawy te reguluje Ustawa o bezpieczeństwie żywności i żywienia.

Na podstawie zebranych danych można stwierdzić, że z pośród badanych 28 zakładów przemysłu winiarskiego, do 1 sierpnia 2007 r. stan wdrożenia systemów zapewnienia jakości wygląda następująco:

28 przedsiębiorstw wdrożyło systemy Dobrej Praktyki Higienicznej (GHP),
co stanowi 100 % wdrożenia.

W tej liczbie jest:
17 małych przedsiębiorstw, to jest: 60,7 %.
10
średnich przedsiębiorstw, to jest: 35,7 %.

1 duże przedsiębiorstwo, to jest: 3,6 %.

26 przedsiębiorstw wdrożyło systemy Dobrej Praktyki Produkcyjnej (GMP),
co stanowi 92,8 %.
W tej liczbie jest:

16 małych przedsiębiorstw, to jest: 57,1 %.
9 średnich przedsiębiorstw, to jest: 32,1 %.
1
duże przedsiębiorstwo, to jest: 3,6 %.

Nie wdrożyło systemu:
1
małe przedsiębiorstwo, to jest: 3,6 %.
1
średnie przedsiębiorstwo, to jest: 3,6 %.

21 przedsiębiorstw wdrożyło system Analizy Zagrożeń i Krytycznych Punktów
Kontroli (HACCP) co stanowi 75,0%.
W tej liczbie jest:

12 małych przedsiębiorstw, to jest: 42,8 %.
8 średnich przedsiębiorstw, to jest: 28,6 %.
1
duże przedsiębiorstwo, to jest 3,6 % .

Nie wdrożyło systemu:
5 małych przedsiębiorstw, to jest 17,8 %.
2
średnie przedsiębiorstwa, to jest 7,2 %.

Wdrażają system:
3 małe przedsiębiorstwa, to jest 10,7%.
1 średnie przedsiębiorstwo wdrożyło system Zarządzania Bezpieczeństwem Żywności
wg normy ISO 22000, to jest 3,6 %.

Wdraża system:
1 średnie przedsiębiorstwo, to jest 3,6 %.

8 przedsiębiorstw wdrożyło system Zarządzanie Jakością wg norm ISO serii 9000,
co stanowi 28,6 %.
W tej liczbie są:
2 małe przedsiębiorstwa, to jest: 7,2 %.
5
średnich przedsiębiorstw, to jest 17.8 % .
1
duże przedsiębiorstwo, to jest 3,6 %.

Wdraża system:
1 średnie przedsiębiorstwo, to jest 3,6 %.

2 małe przedsiębiorstwa wdrożyły Zintegrowany System Zarządzania Jakością (ZSZJ),
co stanowi 7,2 %.

2 przedsiębiorstwa wdrożyły Zintegrowany System Zarządzania (ZSZ),
co stanowi 7,2 %.

W tej liczbie są:
1 małe przedsiębiorstwo, to jest 3,6 %.
1
średnie przedsiębiorstwo, to jest 3,6 %.

Żadne przedsiębiorstwo nie wdrożyło British Retail Consortium

2 średnie przedsiębiorstwa wdrożyły International Food Standard,
co stanowi 7,2 %,

2 przedsiębiorstwa wdrożyły Własny System Zarządzania Jakością ,
co stanowi 7,2 %,
W tej liczbie są:
1 małe przedsiębiorstwo, to jest 3,6 %.
1
duże przedsiębiorstwo, to jest 3,6 %.

Szczegółowe informacje zawierają załącznik z tabelą nr 1 i  z tabelą nr 2.

W odniesieniu do ilości przedsiębiorstw w poszczególnych grupach wielkości przedsiębiorstw, liczby te wyglądaj następująco:

28 przedsiębiorstw wdrożyło systemy Dobrej Praktyki Higienicznej (GHP),
co stanowi 100 % wdrożenia.

W tej liczbie jest:
17 małych przedsiębiorstw, z ogólnej liczby 17 jest to:100.0 %
10 średnich przedsiębiorstw, z ogólnej liczby 10 jest to:100,0 %

1 duże przedsiębiorstwo, z ogólnej liczby 1 jest to:100,0 %

26 przedsiębiorstw wdrożyło systemy Dobrej Praktyki Produkcyjnej (GMP),
co stanowi 92,8 % wdrożenia.
W tej liczbie jest:
16 małych przedsiębiorstw, z ogólnej liczby 17 jest to: 94,1 %
9 średnich przedsiębiorstw, z ogólnej liczby 10 jest to: 90,0 %
1 duże przedsiębiorstwo, z ogólnej liczby 1 jest to:100,0 %

Nie ma wdrożonego systemu:
1 małe przedsiębiorstwo, z ogólnej liczby 17 jest to: 5,9 %
1 średnie przedsiębiorstwo, z ogólnej liczby 10 jest to: 10,0 %

21 przedsiębiorstwa wdrożyło system Analizy Zagrożeń i Krytycznych Punktów
Kontroli (HACCP) co stanowi 75,0 % wdrożenia.
W tej liczbie jest:

12 małych przedsiębiorstw, z ogólnej liczby 17 jest to: 70,5 %
8 średnich przedsiębiorstw, z ogólnej liczby 10 jest to: 80,0 %
1 duże przedsiębiorstwo, z ogólnej liczby 1 jest to: 100,0 %

Nie ma wdrożonego systemu:
5 małych przedsiębiorstw, z ogólnej liczby 17 jest to: 29,4 %
2 średnie przedsiębiorstwa, z ogólnej liczby 10 jest to: 20,0 %

Wdrażają system:
3 małe przedsiębiorstwa, z ogólnej liczby 17 jest to: 17,6 %
1 średnie przedsiębiorstwo wdrożyło system Zarządzania Bezpieczeństwem Żywności
wg normy ISO 22000, co stanowi 3,6 % wdrożenia, z ogólnej liczby 10 jest to: 10,0 %.

Wdraża system:
1 średnie przedsiębiorstwo, z ogólnej liczby 10 jest to: 10,0 %
8 przedsiębiorstw wdrożyło system Zarządzanie Jakością wg norm ISO serii 9000,
co stanowi 28,6 % wdrożenia.
W tej liczbie są::
2 małe przedsiębiorstwa, z ogólnej liczby 17 jest to: 11,8 %
5 średnich przedsiębiorstw, z ogólnej liczby 10 jest to: 50,0 %
1 duże przedsiębiorstwo, z ogólnej liczby 1 jest to: 100,0 %

Wdraża system:
1 średnie przedsiębiorstwo, z ogólnej liczby 10 jest to: 10,0 %

2 małe przedsiębiorstwa wdrożyły Zintegrowany System Zarządzania Jakością (ZSZJ),
co stanowi 7,2 %, wdrożenia, - z ogólnej liczby 17 jest to: 11,8 %.
2 przedsiębiorstwa wdrożyły Zintegrowany System Zarządzania (ZSZ),
co stanowi 7,2 % wdrożenia.

W tej liczbie jest:
1 małe przedsiębiorstwo, z ogólnej liczby 17 jest to: 5,9 %.
1 średnie przedsiębiorstwo, z ogólnej liczby 10 jest to: 10,0 %.

Żadne przedsiębiorstwo nie wdrożyło British Retail Consortium

2 średnie przedsiębiorstwa wdrożyły International Food Standard,
co stanowi 7,2 %, - z ogólnej liczby 10 jest to: 20,0 %.

2 przedsiębiorstwa wdrożyły Własne Systemy Zarządzania Jakością ,
co stanowi 7,2 %, wdrożenia.

W tej liczbie jest:
1 małe przedsiębiorstwo, z ogólnej liczby 17 jest to: 5,9 %)
1 duże przedsiębiorstwo, z ogólnej liczby 1 jest to: 100,0 %)

Szczegółowe informacje zawiera załącznik nr 3 z tabelą 3.

2. Ogólna ocena zmian w poziomie wdrożenia i stosowania systemów zarządzania jakością w przedsiębiorstwach przemysłu winiarskiego latach 2004 (przed 1 maja 2004 r.) – 2007

Z przeprowadzonej analizy wynika, że obligatoryjne systemy zarządzania jakością a więc: Dobra Praktyka Higieniczna (GHP) i Dobra Praktyka Produkcyjna (GMP) zostały wprowadzone prawie w 100% przedsiębiorstw branży winiarskiej. Proces ten rozpoczął się przed 2004 rokiem i systematycznie wprowadzany jest w poszczególnych latach:

Dobra Praktyka Higieniczna (GHP) została wprowadzona już wcałej branży winiarskiej i obejmuje 100 % przedsiębiorstw. Proces ten rozpoczął się przed 2004 rokiem i systematycznie wprowadzano ją w latach:
do 05.04 r. w 7 przedsiębiorstwach tj. 25 %.
w 2004 r. w 4 przedsiębiorstwach tj. 14 %.
w 2005 r. 9 przedsiębiorstwach tj. 33 %.
w 2006 r. w 6 przedsiębiorstwach tj. 21 %.
w 2007 r. w 2 przedsiębiorstwach tj. 7 %.

Dobra Praktyka Produkcyjna (GMP) została wprowadzona prawie w 26 przedsiębiorstwach branży winiarskiej i obejmują 96 % przedsiębiorstw. Proces ten rozpoczął się przed 2004 rokiem i systematycznie wprowadzano je w latach:
do 05.04 r. w 6 przedsiębiorstwach tj. 21 %.
w 2004 r. w 4 przedsiębiorstwach tj. 14 %.
w 2005 r. 8 przedsiębiorstwach tj. 29 %.
w 2006 r. w 6 przedsiębiorstwach tj. 21 %.
w 2007 r. w 2 przedsiębiorstwach tj. 7 %.
po 2007 planuje się wprowadzenie w 1 przedsiębiorstwie tj. 4 %.
nie deklaruje wprowadzenia 1 przedsiębiorstwo tj. 4 %.

Analiza Zagrożeń i Krytycznych Punktów Kontroli (HACCP) został wprowadzony w 21 przedsiębiorstwach branży winiarskiej tj: w 82 % . Proces ten rozpoczął się przed 2004 rokiem i kolejno wprowadzono go w latach:
do 05.04 r. w 8 przedsiębiorstwach tj. 29 %.
w 2004 r. w 2 przedsiębiorstwach tj. 7 %.
w 2005 r. w 4 przedsiębiorstwach tj. 14 %.
w 2006 r. w 3 przedsiębiorstwach tj. 11 %.
w 2007 r. w 4 przedsiębiorstwach tj. 14 %.
w 2007 r. wdraża się w 3 przedsiębiorstwach tj. 11 %.
po 2007 planuje się wprowadzenie w 3 przedsiębiorstwach tj. 7 %.
nie deklarują wprowadzenia 2 przedsiębiorstwa tj. 7 %.

Z pośród nieobligatoryjnych systemów jakości najwięcej bo 8 przedsiębiorstw, czyli 29 % wprowadziło system Zarządzania Jakością wg norm ISO serii 9000. Rozpoczęto go w prowadzać już przed
2004 rokiem i kolejno wprowadzano go w latach:
do 2004 r. w 3 przedsiębiorstwach tj. 11 %.
w 2004 r. w 2 przedsiębiorstwach tj. 7 %.
w 2005 r. w 2 przedsiębiorstwach tj. 7 %.
w 2006 r. 0.
w 2007 r. w 1 przedsiębiorstwie tj. 3 %.
w 2007 r. wdraża się w 1 przedsiębiorstwie tj. 3 %.
po 2007 planuje się wprowadzenie w 5 przedsiębiorstwach tj. 17,8 %.

pozostałe przedsiębiorstwa nie deklaruje wprowadzenia systemu.

Inne nieobligatoryjne systemy jakości wybierane są z pośród 7 ich rodzajów i wprowadzone zostały w 13 przedsiębiorstw tj. W 46 % ogólnej liczby przedsiębiorstw. . Wprowadzano je już także przed 2004 r. i kolejno w następujących latach:
do 2004 r. w 5 przedsiębiorstwach tj. 18 %.
w 2004 r. w 4 przedsiębiorstwach tj. 14 %.
w 2005 r. w 2 przedsiębiorstwach tj. 7 %.
w 2006 r. 0.
w 2007 r. wdraża się w 1 przedsiębiorstwie tj. 3 %.
po 2007 planuje się wprowadzenie w 3 przedsiębiorstwach tj. 11 %.

pozostałe przedsiębiorstwa nie deklaruje wprowadzenia systemów.

Jak wynika z powyższych zestawień proces wprowadzenia obligatoryjnych systemów zarządzania jakością można uznać za zadowalający. W porównaniu z ubiegłorocznym wynikiem badań, z których wynikało, że tylko 44 % małych firm posiada wdrożony system HACCP, postęp w tym względzie jest znaczny. Świadczy to o zrozumieniu tego problemu przez przedsiębiorców i docenianiu korzyści płynących ze stosowania systemów upewniających jakość ich wyrobów. Ale tak wysoki procent wdrożenia tych systemów wynika także z tego, że wiele firm, oprócz także innych uwarunkowań, nie mogących sprostać spełnienia warunków jakie stawiają te systemy wycofała sie z tego biznesu.

3. Ogólna ocena wpływu wdrożonego i stosowanego systemem HACCP na wzrost
poziomu konkurencyjności przedsiębiorstw w analizowanej branży (ze szczególnym
uwzględnieniem rynku UE)

Z wypowiedzi respondentów wynika, że samo wprowadzenie systemu HACCP przyczyniło się do poprawy jakości ich wyrobów. Uporządkowano wiele dotychczas niedocenionych i zaniedbanych spraw dotyczących higieny produkcji i sposobu podejścia do nich przez pracowników. Uregulowano też wiele spraw związanych z dokumentacją produkcji, co nie tylko jest ważne ze względów technologicznych, ale także potrzebnych do udokumentowania jakości wyrobów. Ze względów konkurencyjnych bardzo istotnym jest możliwość legitymowania się w ofertach i kontaktach z partnerami handlowymi tym, że przedsiębiorstwo ma wprowadzony system HACCP. Jest to dla nich sygnałem, że przedsiębiorstwo ma również silną pozycje na rynku. W sytuacji kiedy funkcjonuje również w tej branży szara strefa, nie podlegająca praktycznie żadnej kontroli, znak HACCP jest także gwarancją legalności działania firmy.
Jeden z respondentów pisze wprost, że bez zintegrowanych systemów HACCP i SZJ wg normy ISO serii 9000 byłyby mniejsze szanse współpracy – szczególnie w handlu z sieciami. Mniejsze natomiast znaczenie i oddziaływanie w tym względzie jest na bezpośredniego konsumenta, który raczej szuka tanich wyrobów i nie zwraca na takie rzeczy uwagi. Odzwierciedlają to odpowiedzi respondentów na zadane pytania w ankiecie, którzy twierdzą, że wprowadzenie i stosowanie system HACCP jest niewielkie na wzrost poziomu konkurencyjności przedsiębiorstw na rynku lokalnym (50,00 % odpowiedzi).

Na podstawie odpowiedzi na zadane pytania respondentom w ankiecie, można stwierdzić, że ogólnie widzą oni wpływ wprowadzenia systemów zapewnienia jakości na konkurencyjność firm na rynku krajowym. Szczególnie wyraźnie podkreślają to w stosunku do HACCP, który jest podstawowym systemem stosowanym w tej branży. Z odpowiedzi respondentów wynika że wprowadzony i stosowany system HACCP uznawany jest za istotny w na wzrost poziomu konkurencyjności przedsiębiorstw na runku krajowym w największej ilości odpowiedzi.(42,86 % odpowiedzi).

Produkcja przedsiębiorstw tej branży nastawiona jest przede wszystkim na rynek krajowy i niewiele przedsiębiorstw ma możliwość eksportowania swoich wyrobów do innych krajów. Jednakże te przedsiębiorstwa, które wysyłają swoje wyroby na rynek UE eksponują informację o posiadaniu systemu HACCP, co ułatwia im rozmowy i negocjacje handlowe. Odzwierciedla to ilość odpowiedzi respondentów, którzy uważają, że HACCP ma bardzo istotny wpływ na konkurencyjność firm na rynku Unii Europejskiej, w największej liczbie odpowiedzi w tej grupie pytań (25,0 %).

Przedsiębiorstwa, które utrzymują kontakty handlowe z krajami WNP twierdzą, że wprowadzenie i stosowanie system HACCP ma istotny wpływ na wzrost poziomu konkurencyjności przedsiębiorstw na tym rynku (17,86 % odpowiedzi), chociaż prawie tyle samo (14,29 %) twierdzi, że nie ma wpływu.

Brak odpowiedzi w kilku przypadkach wynika z tego, że jeszcze dane przedsiębiorstwo nie odczuwa efektów wprowadzenia systemu HACCP. Dotyczy to małych przedsiębiorstw, produkujących na rynek lokalny, bez większych ambicji rozszerzania swojego rynku.

Szczegółowe informacje zawiera załącznik z tabelą nr 4.

4. Ogólna ocena wpływu wdrożonych i stosowanych nieobligatoryjnych systemów zarządzania jakością na wzrost poziomu konkurencyjności przedsiębiorstw w analizowanej branży (ze szczególnym uwzględnieniem rynku UE)

Niewiele przedsiębiorstw wypowiada się na ten temat, co wynika z tego, że tylko część z nich ma wprowadzone nieobligatoryjne systemy zarządzania jakością. Nie wypowiada się na ten temat aż ponad 60 % respondentów. Wypowiadający się na ten temat, za istotne w konkurencyjności firm uznają te systemy na rynku krajowym (28,58 % odpowiedzi) i za bardzo istotne na rynku Unii Europejskim (21,43 %) a za istotne na rynku krajowym rynkach WNP. Natomiast za nie istotne uznają te systemy na rynku lokalnym nie mają wpływu na konkurencyjność firm na rynku lokalnym (28,58 %).

Nieobligatoryjne systemy zapewniania jakości wprowadzane są przez zakłady tej branży przede wszystkim w tych przedsiębiorstwach, które oprócz wyrobów winiarskich produkują inne artykuły spożywcze i dla nich są one istotne. Oznacza to, że większość przedsiębiorstw winiarskich za wystarczające uważa wdrażanie obligatoryjnych systemów zapewniania jakości.

Szczegółowe informacje zawiera załącznik z tabelą  nr 5.

Podsumowanie

Wdrażanie obligatoryjnych systemów zapewnienia jakości wbrew początkowym opiniom, że proces ten będzie długotrwały i trudny, okazało się, że był nadspodziewanie szybki i skuteczny. Praktycznie we wszystkich 28 badanych przedsiębiorstwach prawie w 100 % działają systemy Dobrej Praktyki Produkcyjnej i Dobrej Praktyki Higienicznej.

System Analizy Zagrożeń i Krytycznych Punktów Kontroli (HACCP) jest już wprowadzony w 23 przedsiębiorstwach t.j. 82 %. Z pośród pozostałych 5 przedsiębiorstww trakcie wdrażania są 3 przedsiębiorstwa.

Nieobligatoryjne systemy zarządzania jakością wprowadziły u siebie większe przedsiębiorstwa. W sumie wprowadzono 21 różnych systemów, co taje przeciętnie 1 system nieobligatoryjny w przedsiębiorstwie.

Podstawowe korzyści z wprowadzenia systemów zapewnienia jakości uzyskuje się wewnątrz firmy. Te firmy, które wprowadziły systemy zarządzania jakością dostrzegały korzyści, związane możliwością lepszej kontroli całości procesu produkcyjnego, identyfikacji produktów na poszczególnych etapach cyklu wytwarzania i wyrobów gotowych w magazynowaniu i dystrybucji. Przekłada sie to również na wzrost konkurencyjności firm i tym samym poprawienie wyników sprzedaży i wyników finansowych przedsiębiorstwa.

                                                                                                                            Jarosław Wojtaszek

Licznik odwiedzin: 52254